Dự án EB-5 thất bại thì nhà đầu tư có được hoàn tiền không?

Khi tham gia chương trình đầu tư định cư Mỹ EB-5, mục tiêu lớn nhất của nhà đầu tư là đạt được thẻ xanh cho cả gia đình. Tuy nhiên, đi kèm với giấc mơ định cư là một nỗi lo rất thực tế: chuyện hoàn lại vốn đầu tư nếu dự án thất bại.

Dù EB-5 là một cơ hội lớn, nhưng không ít nhà đầu tư đã phải đối mặt với việc dự án bị đình trệ, phá sản, hoặc tệ hơn là gian lận tài chính. Khi đó, câu hỏi được đặt ra là: Liệu có lấy lại được tiền? Ai sẽ đứng ra bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư? Hãy cùng Citizen Pathway giải đáp trong bài viết dưới đây nhé.

Tại sao cần chuẩn bị chiến lược hoàn vốn ngay từ đầu?

Việc chỉ tập trung vào quyền lợi nhập cư mà bỏ qua rủi ro tài chính là một sai lầm nghiêm trọng. EB-5 không phải là giao dịch mua bán đảm bảo mà là một khoản đầu tư thực thụ. Do đó, chiến lược quản trị rủi ro và hoàn vốn cần được xây dựng ngay từ đầu, thay vì đợi đến khi xảy ra sự cố.

Hiểu đúng về yếu tố "có rủi ro" (at-risk) trong đầu tư EB-5

Khoản đầu tư EB-5 "at-risk" là gì?

Theo luật USCIS, tất cả khoản đầu tư EB-5 phải ở tình trạng “at-risk” tức là không được cam kết hoàn vốn dưới bất kỳ hình thức nào. Điều này nhằm đảm bảo rằng nhà đầu tư đang thực sự “đầu tư” chứ không “mua” thẻ xanh.

Tại sao USCIS cấm cam kết hoàn vốn?

Mục tiêu của chương trình EB-5 là kích thích kinh tế và tạo việc làm tại Mỹ, chứ không phải tạo ra một hình thức giao dịch có hoàn tiền. Vì vậy, mọi văn bản hoặc thỏa thuận có yếu tố "đảm bảo hoàn vốn" đều vi phạm điều kiện đầu tư và có thể khiến hồ sơ bị từ chối.

Xem thêm: Tiêu chuẩn xét duyệt USCIS và xu hướng an ninh hồ sơ EB-5

Điều gì giúp nhà đầu tư vẫn có thể bảo vệ mình?

Việc hiểu rõ “at-risk” không đồng nghĩa với đầu tư mù quáng. Trái lại, chính sự hiểu biết này giúp nhà đầu tư lên kế hoạch phòng ngừa rủi ro và bảo vệ quyền lợi hợp pháp thông qua:

• Hợp đồng minh bạch và có điều khoản tài sản thế chấp.
• Cấu trúc đầu tư thông minh (ưu tiên bảo đảm cao cấp).
• Giám sát định kỳ và kiểm tra dự án thường xuyên.

3 kịch bản phổ biến khi dự án EB-5 thất bại

Dưới đây là 3 kịch bản điển hình mà nhà đầu tư có thể gặp phải khi dự án EB-5 gặp sự cố:

Kịch bản 1: Dự án thất bại nhưng đã tạo đủ việc làm

Đây là tình huống dễ “chấp nhận” nhất. Nếu dự án đã tạo được ít nhất 10 việc làm theo yêu cầu trước khi thất bại, đơn I-829 của nhà đầu tư vẫn có khả năng được chấp thuận.

Về mặt tài chính, nhà đầu tư có thể thu hồi một phần vốn nếu hợp đồng có thế chấp hoặc theo quy định mới trong Đạo luật Liêm chính EB-5 (RIA 2022), có thể tái đầu tư để duy trì tình trạng “at-risk”.

Kịch bản 2: Dự án thất bại và không tạo đủ việc làm

Đây là kịch bản rủi ro cao. Nếu việc tạo việc làm không đủ, USCIS có quyền từ chối đơn I-829, dẫn đến mất cả vốn lẫn cơ hội định cư.

Kịch bản 3: Gian lận, sử dụng sai vốn

Khi dự án gian lận, nhà đầu tư có quyền khởi kiện. Dù rủi ro cao, nhưng nếu chứng minh được hành vi gian lận, nhà đầu tư có thể thu hồi một phần vốn thông qua tòa án liên bang hoặc class action.

Vị trí pháp lý của nhà đầu tư trong thủ tục phá sản

Phá sản theo Chương 7 và Chương 11

Khi dự án tuyên bố phá sản, quyền lợi của nhà đầu tư phụ thuộc vào cấu trúc pháp lý của khoản đầu tư:

• Chương 7: Thanh lý tài sản.
• Chương 11: Tái cấu trúc doanh nghiệp, có thể tiếp tục hoạt động.

Chủ nợ có bảo đảm hay không?

Vai trò của Proof of Claim và luật sư

Nhà đầu tư cần nộp "Proof of Claim" đúng hạn trong quy trình phá sản để ghi nhận quyền yêu cầu bồi thường. Việc hợp tác với luật sư và các nhà đầu tư khác sẽ giúp tăng cơ hội thành công và bảo vệ quyền lợi tốt hơn.

Quyền lợi pháp lý và hành động nhà đầu tư có thể thực hiện

Các quyền lợi nhà đầu tư EB-5 được pháp luật công nhận:

• Yêu cầu minh bạch: Có quyền yêu cầu dự án báo cáo tài chính, tiến độ, tình trạng sử dụng vốn.

• Tham gia kiện tụng: Nếu có dấu hiệu gian lận, nhà đầu tư có thể khởi kiện độc lập hoặc tham gia kiện tập thể (class action).

• Bảo vệ trong phá sản: Nộp Proof of Claim để yêu cầu phân chia tài sản còn lại.

Các bước hành động cụ thể nên thực hiện:

1. Thu thập thông tin: Yêu cầu báo cáo định kỳ, xác minh tiến độ tạo việc làm.
2. Hợp tác nhóm: Liên kết với các nhà đầu tư khác để chia sẻ thông tin.
3. Tư vấn pháp lý: Làm việc với luật sư chuyên EB-5 và phá sản để lên chiến lược.
4. Xem xét tái đầu tư: Nếu nhận được hoàn vốn từ dự án cũ, có thể tái đầu tư vào dự án EB-5 khác nếu vẫn trong thời hạn “at-risk”.

Chiến lược phòng ngừa rủi ro – chìa khóa bảo vệ vốn

Thẩm định dự án EB-5 kỹ càng (Due Diligence)

Trước khi đầu tư, nhà đầu tư cần:

• Kiểm tra lịch sử và uy tín trung tâm vùng.
• Đánh giá kế hoạch tạo việc làm.
• Xem xét kỹ PPM, Subscription Agreement, Escrow Agreement.

Chọn dự án có cấu trúc tài chính an toàn

Ưu tiên:

• Khoản vay được thế chấp bằng tài sản cụ thể.
• Vốn chỉ được giải ngân sau khi I-526E được chấp thuận.

Giám sát định kỳ

Yêu cầu:

• Báo cáo tài chính hàng quý.
• Báo cáo tiến độ việc làm.
• Cập nhật về tình trạng dự án (phá sản, kiện tụng, v.v.)

Kết luận

EB-5 không chỉ là một lựa chọn định cư, mà là một hành trình tài chính dài hạn. Thành công không chỉ đến từ việc chọn đúng dự án, mà còn từ khả năng ứng phó với rủi ro khi dự án thất bại.

Các câu hỏi thường gặp

1. Dự án EB‑5 thất bại, tôi có được hoàn tiền không?

Không có đảm bảo chắc chắn hoàn tiền vì khoản đầu tư EB‑5 phải mang tính “at-risk”. Tuy nhiên, nếu dự án có tài sản thế chấp, cơ cấu vay hợp lý, hoặc nhà đầu tư có quyền pháp lý rõ ràng (Proof of Claim), khả năng thu hồi một phần vốn là có thể.

2. Nếu dự án phá sản nhưng đã tạo đủ việc làm thì sao?

Trường hợp này, nhà đầu tư vẫn có thể được chấp thuận đơn I‑829, giữ thẻ xanh. Tuy nhiên, về mặt tài chính, việc thu hồi vốn sẽ phụ thuộc vào thỏa thuận hợp đồng và cấu trúc đầu tư có thế chấp hay không.

3. Tôi có thể kiện nếu nghi ngờ gian lận không?

Có. Nếu bạn có bằng chứng về gian lận, lạm dụng vốn hoặc thông tin sai lệch, bạn có thể khởi kiện cá nhân hoặc tham gia kiện tập thể (class action). Việc này thường cần luật sư chuyên EB‑5 và tài chính hỗ trợ.

4. Nộp “Proof of Claim” là gì?

“Proof of Claim” là văn bản bạn nộp trong thủ tục phá sản để ghi nhận rằng bạn là chủ nợ có quyền được đền bù. Nếu không nộp đúng hạn, bạn có thể mất quyền yêu cầu bất kỳ khoản bồi thường nào từ dự án.

5. Dự án EB‑5 tôi đầu tư không gửi báo cáo tài chính, tôi phải làm gì?

Bạn có quyền yêu cầu trung tâm vùng cung cấp thông tin định kỳ về tiến độ, sử dụng vốn, tạo việc làm… Nếu họ không minh bạch, bạn nên nhờ luật sư can thiệp sớm để bảo vệ quyền lợi hoặc chuẩn bị hồ sơ pháp lý nếu cần.

6. Nếu được hoàn lại vốn, tôi có thể tái đầu tư vào một dự án EB‑5 khác không?

Có, theo Đạo luật Liêm chính EB‑5 (RIA 2022), nếu bạn được hoàn vốn trước khi hoàn tất thời gian duy trì “at-risk”, bạn có thể tái đầu tư vào một dự án đủ điều kiện để tiếp tục bảo lưu quyền xin thẻ xanh.