Bối cảnh 2024–2025: USCIS siết an ninh hồ sơ EB-5
Trong giai đoạn 2024–2025, Cơ quan Di trú Hoa Kỳ (USCIS) đã và đang triển khai hàng loạt biện pháp tăng cường kiểm soát người nước ngoài xin nhập cư vì lý do "an ninh quốc gia." Điều này không chỉ áp dụng với các diện thị thực phổ thông mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chương trình định cư theo diện đầu tư EB-5. Tổ chức American Immigrant Investor Alliance (AIIA), một liên minh phi lợi nhuận đại diện cho nhà đầu tư EB-5, thông qua các yêu cầu theo Đạo luật Tự do Thông tin (FOIA), đã tiếp cận được hơn 4.200 trang tài liệu nội bộ từ USCIS.
Các tài liệu này tiết lộ các tiêu chuẩn, quy trình và chỉ dẫn cụ thể mà USCIS sử dụng để xác định hồ sơ EB-5 nào sẽ bị đưa vào diện thẩm tra an ninh mở rộng (enhanced vetting). USCIS thành lập Cục Phát hiện Gian lận và An ninh Quốc gia (FDNS) là một đơn vị chuyên trách an ninh nhằm phát hiện rủi ro bảo mật trong hệ thống di trú. Đây là đơn vị chính thực hiện đánh giá an ninh trong hồ sơ EB-5, phối hợp chặt chẽ với cộng đồng tình báo và cơ quan thực thi pháp luật liên bang. Trong đó, một nhánh chuyên môn là National Security Screening Branch chịu trách nhiệm kiểm tra nhà đầu tư, nguồn tiền, trung tâm vùng và dự án.
Các dấu hiệu cảnh báo an ninh quốc gia
Các dấu hiệu cảnh báo an ninh quốc gia Theo phân tích từ tài liệu FOIA, FDNS không có một danh sách cụ thể nào về "dấu hiệu an ninh quốc gia" (national security indicators), mà đánh giá chủ yếu dựa trên hoàn cảnh thực tế của từng hồ sơ. Tuy nhiên, một số yếu tố phổ biến khiến hồ sơ bị chuyển FDNS bao gồm:
- Quốc tịch hoặc song tịch với các quốc gia bị đánh giá là nhạy cảm như Trung Quốc, Nga, Iran, Syria, Bắc Triều Tiên, Iraq, Afghanistan, Cuba.
- Quá khứ công tác trong cơ quan ngoại giao, tình báo, quân đội hoặc các tổ chức có liên quan đến an ninh quốc phòng của các quốc gia trên.
- Từng học tập hoặc làm việc tại các viện nghiên cứu, trường đại học có liên kết với quân đội, như hệ thống "Seven Sons of National Defense" ở Trung Quốc.
- Có mối quan hệ tài chính hoặc cá nhân với các công ty công nghệ lớn như Huawei, ByteDance, Alibaba, hoặc các doanh nghiệp nằm trong danh sách kiểm soát quân sự (CMIC List) do Bộ Quốc phòng & Bộ Tài chính Mỹ công bố.
- Từng tham gia hoặc hoạt động trong các tổ chức sinh viên có yếu tố chính trị như Hội sinh viên – học giả Trung Quốc (CSSA) tại Mỹ.
USCIS đánh giá thông tin dựa trên hồ sơ I-526/I-485, DS-260, các lần xin visa trước đó, mạng xã hội, báo chí và cơ sở dữ liệu công khai. Họ cũng sử dụng nhiều nguồn khác như: hệ thống PACER (tòa án liên bang), FinCEN (phòng chống tội phạm tài chính), và thông báo đỏ từ INTERPOL.
Xem thêm: Rủi ro khi đầu tư EB-5 là gì? Có bị mất tiền không?
Quy trình sau khi bị chuyển xét duyệt chuyên sâu
Khi hồ sơ bị chỉ định xét duyệt chuyên sâu, FDNS sẽ tiến hành điều tra sâu với sự hỗ trợ từ nhiều cơ quan.
Sau quá trình kiểm tra, các kết quả có thể xảy ra như sau:
- Kết luận không có vấn đề và lưu trữ nội bộ.
- Đưa hồ sơ vào hệ thống CARRP – đây là một quy trình nội bộ nhằm từ chối hồ sơ trên lý do kỹ thuật nhưng thực chất là do lo ngại về an ninh. CARRP bị chỉ trích là thiếu minh bạch, khiến hồ sơ bị trì hoãn vô thời hạn, dù các yếu tố định cư và tài chính hoàn toàn hợp lệ.
Xem thêm: Làm sao để kiểm tra tình trạng hồ sơ EB-5
Miễn trừ và cách xử lý khi bị trì hoãn
Một số trường hợp có thể được miễn trừ.
Ví dụ: việc sử dụng ngân hàng Iran chỉ để chuyển tiền không bị xem là đáng ngờ nếu người nộp không có mối liên hệ sở hữu hay công tác tại đó. Ngoài ra, nếu hồ sơ bị trì hoãn bất thường, nhà đầu tư có thể:
- Nộp đơn kiện USCIS (writ of mandamus) tại tòa án liên bang;
- Khiếu nại lên Văn phòng Phúc thẩm USCIS (AAO);
- Nhờ nghị sĩ Quốc hội can thiệp hỗ trợ xử lý hồ sơ.
Lưu ý cho các nhà đầu tư Việt Nam
Dù công dân Việt Nam hiện không nằm trong nhóm quốc gia bị xét duyệt nghiêm ngặt như Trung Quốc hay Iran, nhưng các yếu tố học tập, tài chính, liên kết nghề nghiệp hoặc tài khoản mạng xã hội có thể bị xem xét nếu không được giải trình rõ.
Việc xây dựng hồ sơ "sạch," thống nhất” và có chiến lược là điều bắt buộc để đảm bảo an toàn xét duyệt. Citizen Pathway khuyến nghị khách hàng nên chủ động rà soát trước các yếu tố nhạy cảm, chuẩn bị giải trình rõ ràng, và phối hợp với đơn vị xử lý hồ sơ để có hướng tiếp cận phù hợp nếu hồ sơ có nguy cơ bị chuyển FDNS.
Hãy liên hệ với Citizen Pathway nếu quý anh chị cần đánh giá chuyên sâu trước khi nộp hồ sơ EB-5, đặc biệt với các trường hợp có quốc tịch kép, có lịch sử học tập/làm việc tại nước ngoài hoặc có liên kết tài chính quốc tế. Cần lưu ý kê khai các hoạt động một cách trung thực và rõ ràng nhất vì quy trình xét duyệt an ninh có thể được thực hiện xuyên suốt quá trình thực hiện hồ sơ ngay cả khi đơn I-526E đã được chấp thuận.
Xem thêm: Đầu tư EB5 bao nhiêu tiền?
Kết luận
Xu hướng thẩm tra an ninh mở rộng đòi hỏi nhà đầu tư chuẩn bị hồ sơ nhất quán, minh bạch nguồn tiền và chủ động phương án xử lý trì hoãn. Việc rà soát trước các yếu tố nhạy cảm và lựa chọn dự án minh bạch sẽ giúp giảm rủi ro đáng kể khi tham gia EB-5.
Các câu hỏi thường gặp
Những yếu tố nào dễ khiến hồ sơ EB-5 bị “enhanced vetting”?
Quốc tịch/song tịch thuộc nhóm nhạy cảm, quá khứ công tác/học tập liên quan an ninh quốc phòng, liên kết doanh nghiệp công nghệ bị kiểm soát, hoạt động hội nhóm chính trị và dấu vết mạng xã hội không rõ ràng.
Khi hồ sơ EB-5 bị trì hoãn bất thường, có thể làm gì?
Cân nhắc writ of mandamus tại tòa liên bang, khiếu nại AAO hoặc nhờ nghị sĩ hỗ trợ; đồng thời theo dõi tình trạng hồ sơ định kỳ.
Nhà đầu tư Việt Nam có bị xét duyệt nghiêm ngặt như một số quốc gia khác không?
Không, các quốc gia xét duyệt nghiêm ngặt nhất là Trung Quốc và Iran,...
