Chương trình EB-5 và rủi ro chính sách trong nhiệm kỳ Tổng thống Hoa Kỳ 2025–2029

Trong mọi chương trình định cư của Hoa Kỳ, EB-5 là diện đặc thù: vừa mang tính nhập cư, vừa gắn chặt với mục tiêu thu hút vốn và tạo việc làm. Chính vì vậy, EB-5 luôn chịu tác động trực tiếp từ môi trường chính trị và định hướng điều hành của chính quyền Tổng thống. Bước vào nhiệm kỳ 2025–2029, dù EB-5 đang được bảo vệ bởi Đạo luật EB-5 Reform and Integrity Act of 2022 (RIA), rủi ro chính sách vẫn là yếu tố mà nhà đầu tư cần nhìn nhận một cách nghiêm túc và dài hạn.

RIA giúp EB-5 ổn định hơn nhưng không loại bỏ rủi ro chính sách

Sau nhiều năm bất ổn trước 2022, RIA đã tạo ra một khung pháp lý tương đối rõ ràng cho định cư EB-5: mức đầu tư được luật hóa, chương trình trung tâm vùng được gia hạn đến 30/9/2027, cơ chế giám sát được thiết lập, và đặc biệt là điều khoản “grandfathering” bảo vệ hồ sơ đã nộp. Điều này khiến khả năng EB-5 bị “đóng cửa đột ngột” trong nhiệm kỳ 2025–2029 là rất thấp.

Tuy nhiên, cần phân biệt rõ giữa luật do Quốc hội ban hành và cách chính quyền thực thi luật đó. Tổng thống và các cơ quan dưới quyền – đặc biệt là DHS và USCIS có quyền rất lớn trong việc ban hành quy định, hướng dẫn chính sách và thiết lập ưu tiên xét duyệt. Lịch sử EB-5 cho thấy: ngay cả khi luật không thay đổi, cách áp dụng có thể thay đổi đáng kể, từ tương đối linh hoạt sang khắt khe hơn, hoặc ngược lại, tùy vào quan điểm của chính quyền đương nhiệm đối với nhập cư và quản lý rủi ro gian lận.

Vì vậy, rủi ro chính sách trong giai đoạn 2025–2029 không nằm ở việc EB-5 có còn tồn tại hay không, mà nằm ở EB-5 sẽ được áp dụng như thế nào.

Xem thêm: Rủi ro khi đầu tư EB-5 là gì? Có bị mất tiền không?

Quan điểm của chính quyền mới về nhập cư sẽ định hình môi trường EB-5

Mỗi nhiệm kỳ Tổng thống đều mang theo một triết lý nhất định về nhập cư: có giai đoạn nhấn mạnh thu hút nhân lực và đầu tư, có giai đoạn lại đặt trọng tâm vào kiểm soát biên giới, chống gian lận và hạn chế nhập cư nói chung. EB-5, dù là chương trình đầu tư, cũng không nằm ngoài bối cảnh chính trị đó.

Nếu chính quyền 2025–2029 có xu hướng cứng rắn với nhập cư, EB-5 có thể không bị nhắm trực diện, nhưng sẽ chịu tác động gián tiếp thông qua:

• Cách USCIS đánh giá rủi ro gian lận,
• Mức độ khắt khe khi xem xét hồ sơ,
• Xu hướng “an toàn hóa” trong quyết định xét duyệt.

Trong môi trường như vậy, nhà đầu tư có thể đối mặt với việc:

• Yêu cầu giải trình nhiều hơn,
• Tỷ lệ RFE/NOID tăng lên, đặc biệt ở các hồ sơ có cấu trúc nguồn tiền phức tạp – vốn là đặc điểm khá phổ biến tại Việt Nam.

Ngược lại, nếu chính quyền có xu hướng cởi mở hơn với nhập cư và đầu tư, EB-5 có thể được xem là công cụ kinh tế tích cực. Tuy nhiên, ngay cả trong kịch bản này, RIA vẫn đặt ra chuẩn mực giám sát cao, nên khó có khả năng quay lại thời kỳ “dễ dãi” như giai đoạn trước 2017.

Điểm mấu chốt là: EB-5 trong nhiệm kỳ 2025–2029 gần như chắc chắn sẽ vận hành trong một môi trường đề cao tuân thủ và quản lý rủi ro hơn là ưu tiên số lượng.

Thực thi RIA: Trọng tâm mới của rủi ro chính sách

RIA không chỉ cải cách EB-5 trên giấy tờ, mà còn trao cho USCIS và DHS vai trò rất lớn trong việc cụ thể hóa và giám sát. Chính quyền mới có thể tận dụng khung này để:

• Ban hành thêm quy định chi tiết về hoạt động của trung tâm vùng
• Tăng cường thanh tra, kiểm toán,
• Chủ động thu hồi chỉ định của trung tâm vùng nếu phát hiện vi phạm.

Điều này tạo ra một dạng rủi ro chính sách mới: rủi ro từ sự nghiêm ngặt trong thực thi, hơn là từ thay đổi luật. Với nhà đầu tư, hệ quả có thể không đến trực tiếp từ USCIS, mà từ chính dự án hoặc RC mình tham gia. Một RC bị đình chỉ hoặc bị yêu cầu tái cấu trúc có thể khiến tiến độ hồ sơ bị ảnh hưởng, thậm chí phát sinh nhu cầu điều chỉnh chiến lược pháp lý.

Trong bối cảnh đó, chính quyền 2025–2029 nhiều khả năng sẽ coi việc “làm sạch” hệ thống EB-5 là ưu tiên, để tránh lặp lại các bê bối gian lận trong quá khứ. Đây là tín hiệu tích cực cho sự bền vững dài hạn của chương trình, nhưng lại làm tăng rủi ro ngắn và trung hạn cho những nhà đầu tư chọn dự án hoặc RC thiếu năng lực tuân thủ.

Nguồn tiền và dòng tiền: Điểm nóng chính sách đối với hồ sơ Việt Nam

Một trong những lĩnh vực chịu ảnh hưởng rõ nhất từ định hướng chính sách của USCIS là xét duyệt nguồn tiền hợp pháp. Về nguyên tắc, luật không thay đổi: tiền phải hợp pháp và chứng minh được. Nhưng trên thực tế, mức độ “đủ” để thuyết phục USCIS phụ thuộc rất lớn vào tiêu chuẩn xét duyệt tại từng giai đoạn.

Trong nhiệm kỳ 2025–2029, nếu chính quyền nhấn mạnh chống gian lận và rửa tiền, USCIS có thể:

• Yêu cầu truy vết sâu hơn lịch sử hình thành tài sản
• Đòi hỏi chứng cứ đầy đủ hơn cho các giao dịch cũ
• Kiểm tra kỹ các giao dịch cho – tặng, vay mượn, chuyển đổi tiền mặt.

Chỉ cần USCIS thay đổi mức độ chấp nhận đối với các dạng chứng cứ gián tiếp hoặc giải trình hợp lý, khả năng RFE hoặc thậm chí từ chối có thể tăng lên đáng kể, dù bản chất nguồn tiền là hợp pháp.

Quản lý số visa và tồn đọng: rủi ro khó đoán trong giai đoạn 2025–2029

• Một yếu tố khác chịu tác động mạnh từ chính sách hành chính là cách Bộ Ngoại giao phân bổ và quản lý số visa EB-5. RIA tạo ra các nhóm visa set-aside, đặc biệt là rural, giúp giảm backlog cho một số nhà đầu tư trong ngắn hạn. Tuy nhiên, điều này không đảm bảo rằng tồn đọng sẽ không hình thành trong tương lai.
• Trong nhiệm kỳ 2025–2029, nếu lượng hồ sơ từ các nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Việt Nam tiếp tục tăng, ngay cả các nhóm set-aside cũng có thể đối mặt với backlog. Cách chính quyền ưu tiên xử lý các diện nhập cư khác, hoặc cách họ diễn giải và áp dụng quy định set-aside, đều có thể ảnh hưởng đến tốc độ cấp visa EB-5.
• Rủi ro ở đây không phải là mất quyền lợi, mà là kéo dài thời gian chờ, làm thay đổi kế hoạch học tập, cư trú và tài chính của cả gia đình nhà đầu tư.

Giai đoạn I-829: rủi ro chính sách ở “đích đến”

Nhiều nhà đầu tư thường tập trung vào I-526E mà ít để ý rằng, trong nhiệm kỳ 2025–2029, họ cũng có thể bước vào giai đoạn I-829 – giai đoạn xin bỏ điều kiện thẻ xanh. Quan điểm của chính quyền về:

• Thế nào là “duy trì vốn at risk”
• Cách chấp nhận redeployment,
• Tiêu chuẩn chứng minh tạo đủ việc làm

Có thể ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả cuối cùng của hồ sơ. Nếu chính quyền mới áp dụng cách hiểu chặt chẽ hơn, nhà đầu tư có thể phải đối mặt với RFE hoặc thời gian xét kéo dài ở giai đoạn tưởng như đã “an toàn”.

Rủi ro chính sách trong năm 2025–2029

Nhìn tổng thể, rủi ro chính sách EB-5 trong nhiệm kỳ Tổng thống 2025–2029 có thể được mô tả là:

• Không mang tính đột ngột: khó có khả năng EB-5 bị hủy bỏ hay thay đổi căn bản trong ngắn hạn.
• Mang tính tích lũy và thực thi: thể hiện qua việc siết dần tiêu chuẩn xét duyệt, tăng giám sát và kéo dài quy trình.
• Tác động mạnh đến hồ sơ yếu hoặc dự án kém tuân thủ, hơn là hồ sơ được chuẩn bị kỹ và dự án minh bạch.

Nói cách khác, rủi ro không đến từ một quyết định lớn, mà từ hàng loạt điều chỉnh nhỏ trong cách USCIS và các cơ quan áp dụng luật qua thời gian.

Chiến lược cho nhà đầu tư Việt Nam

Trong bối cảnh đó, chiến lược hợp lý nhất cho nhà đầu tư EB-5 Việt Nam là:

• Xem EB-5 là một hành trình pháp lý dài hạn, chịu ảnh hưởng của môi trường chính trị,
• Chuẩn bị hồ sơ nguồn tiền ở mức có thể “đứng vững” trước tiêu chuẩn khắt khe hơn trong tương lai, không chỉ đủ cho hiện tại,
• Lựa chọn dự án và Regional Center có năng lực tuân thủ RIA thực chất, không chỉ trên giấy tờ và nộp hồ sơ sớm để khóa quyền lợi trong khung pháp lý hiện hành, tận dụng điều khoản grandfathering.

Kết luận

Nhiệm kỳ Tổng thống Hoa Kỳ 2025–2029 không đặt chương trình EB-5 trước nguy cơ bị xóa bỏ, nhưng sẽ là giai đoạn mà cách thực thi EB-5 tiếp tục được định hình theo hướng chặt chẽ, minh bạch và kiểm soát rủi ro cao hơn. Với nhà đầu tư Việt Nam, thách thức lớn nhất không phải là thay đổi luật, mà là khả năng thích ứng của hồ sơ và dự án trước các tiêu chuẩn ngày càng cao của USCIS.

Trong bối cảnh đó, EB-5 không còn là cuộc chơi của “nộp tiền là xong”, mà là quá trình đòi hỏi chuẩn bị pháp lý bài bản, chiến lược dài hạn và sự đồng hành chặt chẽ giữa nhà đầu tư – đơn vị tư vấn – luật sư để đi đến đích an toàn trong một môi trường chính sách luôn biến động